Rozłożenie na raty bądź umorzenie kosztów sądowych

Przegrałem sprawę cywilną i zostałem obciążony kosztami sądowymi. W obecnej chwili nie mam środków na ich opłacenie w całości. Czy mogę uiścić opłatę w kilku transzach?

Tak, jednak po spełnieniu określonych warunków. Zgodnie z art. 119 Ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych z dnia 28 lipca 2005 roku, zapłata należności Skarbu Państwa m.in. z tytułu nieuiszczonych kosztów sądowych, może być rozłożona na raty albo umorzona, jeżeli natychmiastowe ich ściągnięcie byłoby połączone z niewspółmiernymi trudnościami lub groziłoby dłużnikowi zbyt ciężkimi skutkami. Aby ubiegać się o rozłożenie kosztów sądowych na raty trzeba złożyć stosowny wniosek do prezesa sądu właściwego do rozpoznania sprawy w pierwszej instancji, który wydaje w tej sprawie zarządzenie. We wniosku dłużnik powinien udowodnić okoliczności dotyczące jego sytuacji rodzinnej i  majątkowej. Wykazanie tych okoliczności powinno wskazywać, że jednorazowe ściągnięcie należności sądowych pociągnęłoby zbyt ciężkie skutki dla dłużnika lub jego rodziny.

Zapłata należności sądowych może być na wniosek dłużnika rozłożona na raty lub odroczona na okres do dwóch lat, a w wyjątkowych wypadkach na okres do trzech lat. Powyższe nie dotyczy opłaty niższej niż trzykrotna wysokość opłaty podstawowej, która wynosi 30,00 złotych (art. 14 ust. 3 w/w ustawy). Zatem, zapłata sumy niższej niż 90,00 złotych, nie może być rozłożona na raty. Istotne jest również to, że po rozłożeniu zaległości na raty dłużnik obowiązany jest do regularnego, w wyznaczonych terminach, płacenia ustalonych rat. W razie niezapłacenia którejkolwiek raty w ustalonym terminie, następuje obligatoryjnie natychmiastowa wymagalność niezapłaconej dotychczas pozostałej części należności sądowych. Dodatkowo, jeżeli po rozłożeniu należności sądowych na raty lub po odroczeniu terminu ich płatności sytuacja majątkowa dłużnika uległa takiej zmianie, że nie występują już okoliczności uzasadniające rozłożenie na raty, zarządzenie w tym przedmiocie może zostać cofnięte.

Na zarządzenie prezesa sądu w przedmiocie cofnięcia zarządzenia o rozłożeniu płatności na raty nie przysługuje żaden środek odwoławczy, chyba że zarządzenie zostało wydane przez referendarza sądowego. Wówczas przysługuje skarga do sądu.

Na końcu warto zasygnalizować, że zgodnie z art. 121 Ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych z dnia 28 lipca 2005 roku, należności sądowe mogą być również umorzone na wniosek dłużnika w całości albo w części, jeżeli wykazał on, że ze względu na swoją sytuację rodzinną, majątkową i wysokość dochodów nie jest w stanie ich uiścić, a ściągnięcie należności pociągnęłoby wyjątkowo ciężkie skutki dla niego lub jego rodziny. Do takiego wniosku należy dołączyć oświadczenie obejmujące szczegółowe dane o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania osoby ubiegającej się o zwolnienie od kosztów. Oświadczenie sporządza się według ustalonego wzoru, który jest dostępny nieodpłatnie na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości w zakładce „Formularze”, jak również w budynkach sądów powszechnych. Oświadczenie to nie musi być złożone na urzędowym druku, powinno natomiast zawierać informacje określone w w/w wzorze.