Skutek oświadczenia dłużnika o poddaniu się egzekucji i skarga pauliańska

Trzy miesiące temu sprzedałem nieruchomość. W akcie notarialnym kupujący zobowiązał się do zapłaty ceny do określonego dnia. Ten termin już minął, a nabywca zapłacił tylko połowę kwoty. W akcie znajduje się klauzula, w której kupujący poddał się egzekucji. Co mam w tej sytuacji zrobić, aby odzyskać pieniądze?

Zobowiązanie się kupującego nieruchomość w akcie notarialnym do poddania się egzekucji w przypadku braku zapłaty ceny nabycia w określonym terminie ułatwia dochodzenie należności. Taki akt jest bowiem tytułem egzekucyjnym, któremu wystarczy nadać klauzulę wykonalności. W tym celu należy wystąpić do sądu właściwego ze względu na miejsce zamieszkania dłużnika, wskazując pozostałą do zapłacenia przez dłużnika kwotę. Do wniosku należy również załączyć akt notarialny. Po uzyskaniu klauzuli wykonalności należy wystąpić do komornika z wnioskiem o wszczęcie postępowania egzekucyjnego. Oddzielną kwestią jest skuteczność egzekucji, która będzie uzależniona od statusu majątkowego nabywcy nieruchomości.

 Co zrobić, jeżeli kupujący pozbył się majątku przed wszczęciem egzekucji?

Wówczas należy rozważyć wystąpienie do sądu z tzw. skargą pauliańską, o której mowa w art. 527 Kodeksu cywilnego, co pozwoli na egzekucję również z tego majątku. Zgodnie z tym przepisem, gdy wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzyciela osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, wierzyciel może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego. Trzeba wówczas wykazać, że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela, a osoba trzecia o tym wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć. O pokrzywdzeniu wierzyciela przez zachowanie dłużnika możemy mówić zarówno wtedy, gdy wskutek tej czynności dłużnik stał się niewypłacalny jak i wówczas, gdy dłużnik stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był przed dokonaniem tej czynności.

Należy jednocześnie zaznaczyć, że jeżeli w wyniku powyższej sytuacji korzyść majątkową uzyskała osoba będąca w bliskim stosunku z dłużnikiem lub przedsiębiorca pozostający z nim w stałych stosunkach gospodarczych, domniemywa się, że osoba ta wiedziała, iż dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela.

Istotne jest również to, że jeżeli wskutek zachowania dłużnika osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową bezpłatnie (np. w wyniku darowizny), wierzyciel może żądać uznania czynności za bezskuteczną, niezależnie od tego czy ta osoba nie wiedziała i nawet przy zachowaniu należytej staranności nie mogła się dowiedzieć, że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela.

Złożyłem do sądu pozew o zapłatę pewnej kwoty przeciwko mojemu dłużnikowi. Sąd nie wyznaczył jeszcze terminu rozprawy, a okazało się, że dłużnik kilka dni temu zapłacił część należności. Czy mogę w tej sytuacji skorygować pozew?

Oczywiście, możliwe jest częściowe cofnięcie pozwu. Zgodnie bowiem z art. 203 § 1 kodeksu postępowania cywilnego, pozew może być cofnięty bez zezwolenia pozwanego aż do rozpoczęcia rozprawy, a jeżeli z cofnięciem połączone jest zrzeczenie się roszczenia – aż do wydania wyroku. Cofnięcie pozwu może nastąpić zarówno w całości jak i w części. Jeżeli nie jest jeszcze znana Panu sygnatura akt sprawy, to trzeba ją ustalić i złożyć pismo do sądu ze wskazaniem w jakim zakresie cofa Pan pozew.