Uczestnicy postępowania w sprawie o zasiedzenie nieruchomości.

Kto może być uczestnikiem postępowania w sprawie o zasiedzenie nieruchomości?

Postępowanie w sprawie o stwierdzenie zasiedzenia nieruchomości toczy się w postępowaniu nieprocesowym. W postępowaniu tym zamiast dwóch przeciwstawnych stron (powoda i pozwanego), tak jak ma to miejsce w procesie, występują uczestnicy (w tym wnioskodawca), których interesy nie muszą być ze sobą sprzeczne.

Przepisy kodeksu postępowania cywilnego odróżniają uczestnika postępowania od osoby zainteresowanej postępowaniem. Zgodnie z art. 510 Kodeksu postępowania cywilnego, zainteresowanym w tego rodzaju sprawie jest każdy, czyich praw dotyczy wynik postępowania. Zainteresowanym jest nie tylko ten, kto w wyniku postępowania ma interes bezpośredni, ale również interes pośredni. Zainteresowanymi bezpośrednio udziałem w postępowaniu o stwierdzenie zasiedzenia nieruchomości są dotychczasowy właściciel oraz ten, kto twierdzi, że nabył własność rzeczy przez zasiedzenie. Wśród osób pośrednio zainteresowanych w takiej sprawie można wskazać m.in. posiadaczy gruntu sąsiedniego, którzy roszczą sobie prawo do przygranicznych pasów nieruchomości będącej przedmiotem zasiedzenia, wierzycieli dotychczasowego właściciela oraz osoby dochodzącej stwierdzenia zasiedzenia, a także osoby, którym przysługuje ograniczone prawo rzeczowe (np. użytkowanie, służebność, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu) albo inne prawo obligacyjne (np. dzierżawa) na nieruchomości będącej przedmiotem zasiedzenia. Zainteresowani, posiadający interes prawny, stają się uczestnikami postępowania dopiero wówczas, gdy wezmą udział w sprawie, bądź jeżeli osoba zainteresowana zostanie wezwana przez sąd do udziału w sprawie.

Czy sąd jest związany żądaniem stwierdzenia zasiedzenia na rzecz tylko jednego z małżonków w sytuacji, gdy oboje małżonkowie zasiedzieli nieruchomość w czasie trwania wspólności majątkowej małżeńskiej?

Poruszona kwestia wywoływała rozbieżności w ocenie sądów. Ostatecznie Sąd Najwyższy wskazał, że stwierdzenie zasiedzenia własności nieruchomości może nastąpić tylko na rzecz osoby wskazanej przez wnioskodawcę lub innego uczestnika postępowania także wtedy, gdy z ich twierdzeń oraz ustaleń sądu wynika, że na skutek zasiedzenia nieruchomość weszła do majątku wspólnego wnioskodawcy oraz jego małżonka, którego wniosek nie dotyczył. W takiej sytuacji sąd powinien jednak zwrócić uwagę uczestników na ewentualną potrzebę zmiany wniosku, wskazując, że odmowa lub zaniedbanie modyfikacji wniosku może spowodować ujemne konsekwencje procesowe, w tym oddalenie wniosku o zasiedzenie.